,,Będzie renta wdowia z limitem górnym świadczeń do 10 000 złotych?” – wypowiedź Magdaleny Januszewskiej w Prawo.pl
29-11-2023
Są dwie koncepcje renty wdowiej. Pytanie, czy będzie ona formą „odziedziczenia” udziału w świadczeniu wypracowanym przez małżonka, czy też socjalnym wsparciem dla uboższych świadczeniobiorców. Ta druga koncepcja została przyjęta w firmowanym przez Lewicę projekcie obywatelskim. Tak, czy owak, to czy uprawniony będzie pobierać 50 proc. swojej emerytury i całą po zmarłym małżonku, czy na odwrót, będzie zależało od tego, co będzie dla niego korzystniejsze. Zdaniem prawników, projekt nie powinien rozbić finansów FUS, o ile zostanie wprowadzony rozsądnie i mądrze. (…)
Zbieg terminów do uregulowania na nowo
– W obowiązującym stanie prawnym w przypadku zbiegu prawa do kilku świadczeń emerytalno-rentowych obowiązuje zasada wypłaty jednego świadczenia. Osoba uprawniona do kilku takich świadczeń musi dokonać wyboru, które świadczenie chce otrzymywać, a jeśli samodzielnie nie podejmie takiej decyzji, z mocy prawa właściwy organ będzie wypłacał jej świadczenie wyższe. Wyjątek od tej zasady przewiduje jedynie ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1205, z późna zm.). Zakłada ona, że w przypadku zbiegu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z ubezpieczenia wypadkowego oraz prawa do emerytury wypłaca się jedno świadczenie w całości, a drugie w połowie. W takiej sytuacji osoba pobierająca te świadczenia nie ma już jednak prawa osiągania dochodów ze źródeł podlegających obowiązkowi ubezpieczenia społecznego – czytamy w uzasadnieniu. (…)
Połowa świadczenia po zmarłym małżonku czy suma emerytur z limitem górnym?
Zgodnie z projektem, w razie zbiegu przysługującego z tytułu bycia wdową lub wdowcem prawa do renty rodzinnej, wojskowej renty rodzinnej, policyjnej rodzinnej lub renty rodzinnej z ubezpieczenia społecznego rolników, oraz do emerytury, emerytury rolniczej, emerytury wojskowej, emerytury policyjnej, świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy, wojskowej renty inwalidzkiej albo do policyjnej renty inwalidzkiej, osobie uprawnionej wypłaca się rentę wdowią w jednym z jej dwóch wariantów, zależnie od jej wyboru.
Pierwszy wariant zakłada, że osobie uprawnionej przysługuje renta rodzinna po zmarłym małżonku powiększona o 50 proc. przysługującej jej emerytury, emerytury rolniczej, emerytury wojskowej, emerytury policyjnej, świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, renty z tytułu niezdolności do pracy, wojskowej renty inwalidzkiej albo policyjnej renty inwalidzkiej. Drugi wariant zakłada natomiast, że osobie uprawnionej wypłaca się przysługującą jej emeryturę, emeryturę rolniczą, emeryturę wojskową, emeryturę policyjną, świadczenie przedemerytalne, nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, rentę z tytułu niezdolności do pracy, wojskową rentę inwalidzką albo policyjną rentę inwalidzką, powiększoną o 50 proc. renty rodzinnej po zmarłym małżonku.
To świadczeniobiorca musiałby dokonać wyboru, które świadczenie ma otrzymywać w całości, a które w 50 proc. Z tego powodu ustawa nakłada na organy rentowe (ZUS i KRUS) oraz emerytalne (obsługujące świadczenia dla żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy służb mundurowych) obowiązek poinformowania wszystkich świadczeniobiorców o nowych przepisach i wynikających z nich nowych możliwościach. (…)
Zmiana możliwa do wprowadzenia?
– Ewidentnie widać obecnie ożywienie w temacie renty wdowiej. Być może temat dojrzał, by się nim zająć z powodu realnego spadku wartości emerytur – mówi Magdalena Januszewska, radca prawny, specjalizująca się w prawie pracy i zabezpieczenia społecznego. I przypomina, że także rezygnacja z własnego świadczenia, by móc pobierać 80 proc. świadczenia zmarłego małżonka uważane jest przez wiele osób za niesprawiedliwe. Jak podkreśla, formalnie można rentę wdowią uregulować tak, jak to zaproponowano w projekcie, choć nie jest to jedyne możliwe rozwiązanie. – Pobieranie części świadczenia po małżonku występuje w różnych porządkach prawnych – zauważa. – Niewątpliwie wprowadzenie renty wdowiej poprawi sytuację materialną osób, które po śmierci małżonka utrzymują gospodarstwo domowe dysponując jednym świadczeniem. Pozostaje pytanie, czy renta wdowia będzie formą „odziedziczenia” udziału w emeryturze wypracowanej przez małżonka, czy też socjalnym wsparciem dla uboższych świadczeniobiorców, na co wskazuje limit górny sumy świadczeń, jakie można by pobierać. Zapewne zdecydują o tym nie tyle względy aksjologiczne, co finansowe – podkreśla mec. Magdalena Januszewska. (…)
Grażyna J. Leśniak
Czytaj więcej: Prawo.pl