„Wojsko wlicza się do emerytury. To okres pracy w szczególnych warunkach?” – artykuł Magdaleny Januszewskiej w „Dzienniku Gazecie Prawnej”
02-01-2014
Zasadniczą służbę wojskową zalicza się przy ustalaniu czasu ubezpieczenia. Kontrowersje budzi uwzględnianie jej do okresów pracy w szczególnych warunkach lub charakterze.
Okresy służby wojskowej zalicza się do stażu emerytalnego jako okresy składkowe ? zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.; dalej: ustawa emerytalna). W ten sposób traktuje się czynną służbę wojskową w Wojsku Polskim, okresy jej równorzędne albo zastępcze form tej służby. Mieści się więc tu także zasadnicza służba wojskowa, którą przez lata odbywało wielu mężczyzn. Trwała ona 24 lub 36 miesięcy. Z punktu widzenia ubezpieczonych, choć nie był to okres zatrudnienia, to jest on traktowany tak, jakby były wtedy opłacane składki.
Z orzeczeń Sądu Najwyższego wynika ponadto, że jeżeli zostały spełnione przesłanki wliczenia zasadniczej służby wojskowej – według obowiązujących w tym czasie przepisów – do okresu zatrudnienia, to zalicza się ją do okresu pracowniczego ubezpieczenia, o którym mowa w art. 29 ust. 3 ustawy emerytalnej.
Niekiedy można do stażu doliczyć także czas pomiędzy służbą, a faktycznym powrotem do pracy, ze względu na zastosowanie art. 120 ustawy z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 461 ze zm.), zgodnie z którym pracownikowi, który w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z czynnej służby wojskowej podjął pracę u pracodawcy, u którego był zatrudniony w dniu powołania, odbywanie służby wlicza się do okresu zatrudnienia u tego pracodawcy w zakresie wszystkich uprawnień wynikających ze stosunku pracy.
W praktyce trudności sprawia kwestia zaliczania zasadniczej służby zawodowej do okresów pracy w szczególnych warunkach lub charakterze.
Prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub charakterze reguluje art. 32 ustawy emerytalnej. Dotyczy on urodzonych przed 1949 r., ale ma on również znaczenie dla młodszych ubezpieczonych, z uwagi na stosowanie w związku z innymi przepisami. Zgodnie z art. 32 ust. 3 pkt 6 ustawy emerytalnej do okresów pracy w szczególnym charakterze uwzględnia się służbę żołnierzy zawodowych oraz funkcjonariuszy służb mundurowych. Czy czas zasadniczej służby wojskowej można uwzględnić przy ustalaniu okresów pracy w szczególnych warunkach lub charakterze, skoro nie jest to przecież służba zawodowa? Orzecznictwo w tym zakresie jest rozbieżne, a jeśli staje po stronie ubezpieczonych, to ze względu na przepisy ustawy o obronności.
W tym nurcie mieści się uchwała siedmiu sędziów SN z 16 października 2013 r., II UZP 6/13. W stanie faktycznym, na kanwie którego zapadła wyróżniające było to, że doszło do rozwiązania zatrudnienia w szczególnych warunkach przed rozpoczęciem służby i do jego nawiązania tuż po jej zakończeniu. Uchwała ta może pozytywnie wpłynąć na interpretacje przepisów właśnie gdy dochodziło do rozwiązania umowy o pracę. (…)
Należy zwrócić uwagę, że okresy pracy w szczególnych warunkach lub charakterze pojawiają się nie tylko przy okazji art. 184 w zw. z art. 32 ustawy emerytalnej, ale również w innych przepisach, w tym adresowanej głównie do młodszych ubezpieczonych ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych.
Ustawa ta, podobnie jak emerytalna, traktuje zawodową służby wojskowej na równi z pracą w szczególnych warunkach lub charakterze (art. 13 ustawy o emeryturach pomostowych), natomiast nie zawiera regulacji odnoszącej się do służby zasadniczej. Przewiduje natomiast w art. 3 ust. 7, że okresy pracy w szczególnych warunkach lub charakterze sprzed 2009 r. należy rozumieć zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach z FUS.
Przypomnijmy, że przejść na emeryturę pomostową mogą m.in. osoby, które mają jednocześnie okresy pracy w szczególnych warunkach lub charakterze sprzed 1 stycznia 1999 r. wymienione w starych lub nowych wykazach oraz okresy po 31 grudnia 2008 r. prac wymienionych w nowych wykazach. Doliczenie służby wojskowej zgodnie z interpretacją SN może się więc niektórym ubezpieczonym przydać.
Czytaj więcej na stronach „Dziennika Gazety Prawnej”
Masz pytanie w sprawie swojej emerytury? Skontaktuj się z autorką